Sinds vorige week is er een nieuwe versie van ChatGPT beschikbaar: GPT-4o (Omni). Deze nieuwe versie biedt naast een algemene verbetering ook weer een aantal interessante nieuwe functies. De functies kunnen je werk als docent makkelijker maken, maar zorgen ook voor een aantal uitdagingen. Wat zijn de nieuwe functies? Wat kun je ermee? In dit artikel een update over de nieuwste versie van ChatGPT.
ChatGPT-4o
Afgelopen jaar lanceerde het bedrijf OpenAI ChatGPT versie 4. Dit was een grote sprong voorwaarts ten opzichte van versie 3, zoals – naast een algehele update in snelheid en kwaliteit – de mogelijkheid om met de tool daadwerkelijk in gesprek te gaan (een functie genaamd ‘whisper’) en ook nieuwe typen bestanden te laten uitlezen én maken. Ook kwam er recent de functie genaamd ‘memory’, die je de mogelijkheid geeft om ChatGPT dingen te laten onthouden voor een later tijdstip. Zo wordt het steeds bruikbaarder voor het onderwijs.
De afgelopen maanden was het relatief stil, maar nu komt OpenAI dus met een nieuwe update: ChatGPT4 Omni, afgekort GPT-4o. Eveneens maakt het bedrijf de gratis versie weer een stuk uitgebreider en veel van de nieuwe functies zullen ook daar binnenkort beschikbaar zijn. Behalve wederom een stevige verbetering in de snelheid en kwaliteit van de antwoorden, zijn er dit keer een aantal nieuwe functies toegevoegd aan ChatGPT. Enkele belangrijke updates zijn:
- Kijken en interpreteren: GPT kan met behulp van de camera op je telefoon of je webcam ‘kijken’ en interactie hebben met datgene wat het ziet. Eveneens kan het in de nabije toekomst je scherm ‘bekijken’ en aangeven wat het ziet, maar mogelijk ook acties er op uitvoeren, zoals een programma starten of iets digitaals maken.
- Live in gesprek gaan: GPT reageert meteen op jouw reacties, inclusief het gebruik van verschillende stemmen en expressies.
- Live gesproken tekst vertalen
- Een app voor je Mac
ChatGPT voor docenten
Allereerst geeft chatGPT door de recente updates nog meer mogelijkheden om je werk als docent makkelijker te maken. Enkele laagdrempelige voorbeelden zijn:
Lesideeën genereren
Je hebt je leerdoelen of leeruitkomsten helder of weet welk onderdeel je wilt behandelen in je les, maar hoe kun je hier nu een leuke opdracht bij geven? Geef je leerdoelen en andere relevante informatie (zijn het leerlingen of studenten, de duur van de les, etc) en vraag ChatGPT bijvoorbeeld om drie opdrachten te maken om de leerstof actief te verwerken. Een meer uitgebreide instructie lees je bijvoorbeeld hier.
"Create a biology assignment for second-year university students on DNA, specifically on gene regulation. Give the assignment three different steps, with increasing difficulty. Begin with a knowledge question, then an analysis question, and end with an application question." Je werk versnellen
Er zijn altijd dingen die moeten, zoals het samenvatten van een brainstorm, uitwerken van de notulen, etc. Hoe kun je dit soort vaak toch wel saaie taken slimmer aanpakken? Maak een foto van het bord en vraag ChatGPT om er een samenvatting van te maken, laat ChatGPT een verhaal uitwerken tot actiepunten, of laat het bijvoorbeeld een voice memo samenvatten in bullet points – het is allemaal mogelijk, en vrij vlekkeloos ook, weten we inmiddels uit eigen ervaring.
"In kolom B staan 8 waardes. Ik wil in kolom C1 de standaardafwijking van deze waardes tonen. Geef de Nederlandstalige functie om dit te doen."Feedback geven
Voer een document en beoordelingscriteria in en vraag ChatGPT feedback te geven aan de hand van die succescriteria. Dit kun je per document doen, maar je kunt bijvoorbeeld ook een Excel-bestand aanleveren met de vraag om per leerling of student enkele punten van feedback te geven, zo heb je het meteen overzichtelijk. Twee dingen zijn hierbij belangrijk: 1) privacy; je kunt bij opties (tandwiel) uitzetten dat ChatGPT de informatie onthoud, maar dan nog: zelfs OpenAI raad het invoeren van persoonlijke informatie af. Waak er dus voor dat ingevoerde documenten neutraal zijn. 2) ChatGPT kan behulpzaam zijn, maar is niet zaligmakend. Kijk stukken uiteraard ook zelf door: zie ChatGPT vooral als extra check.
"Je bent een docent Nederlands die feedback geeft aan leerlingen tussen de 12 en 17 jaar. Steeds als je een document krijgt, geef je geschreven feedback. Dit doe je door zowel 5 pluspunten als 5 werkpunten te noemen, aan de hand van (bestand x)." In dialoog met…
Leerlingen of studenten laten oefenen voor bepaalde situaties? Middels de juiste prompts kun je een GPT maken die zich bijvoorbeeld volledig gedraagt als een bepaalde klant, patiënt of cliënt (Benfatah et al., 2024). Vervolgens kun je een chat of gesproken dialoog starten met dit figuur, om te zien hoe hij of zij reageert. Hierbij kan de prompt ook zo worden uitgebreid dat de bot aangeeft wanneer bepaalde stappen niet worden gevolgd in het gesprek, zodat er automatisch feedback wordt gegeven aan de student of leerling.
Zo zijn er uiteraard nog véél meer voorbeelden te bedenken en zal het aantal voorbeelden met iedere update ook steeds meer toenemen. Kortom, als docent kun je ChatGPT op verschillende manieren gebruiken om je werk makkelijker te maken.
ChatGPT voor leerlingen en studenten
Echter, zo makkelijk als de tool ons werk kan maken, zo makkelijk kan de tool ook het werk van leerlingen en studenten maken – en ze gebruiken het ook aardig wat, blijkt uit veel data. Dit levert natuurlijk mooie ontwikkelingen op, maar uiteindelijk wil je dat het leren – en het beoordelen daarvan – gebeurt in het geheugen van je leerlingen en studenten en niet in de tool. Wat kan die tool zoal doen voor leerlingen en studenten?
Opdrachten maken
Je zag het wellicht al in de bovenstaande video: met de nieuwe update kan ChatGPT meekijken en zo dus ook helpen om tot oplossingen te komen. In de video gaat het om een wiskundig-figuur op een iPad, maar het kan eveneens via de camera een werkboek bekijken. Kon ChatGPT voorheen al gebruikt worden om digitale teksten te generen of interpreteren; nu kan het eveneens ondersteunen bij analoog werk (wie maakt het huiswerk?).
Figuren maken
Of het nu gaat om een afbeelding creëren of data omzetten in een grafiek in bijvoorbeeld een excel bestand, ChatGPT kan het allemaal – en dat in enkele seconden. Zo kan ChatGPT bijvoorbeeld helpen een mooie infographic te maken, data te visualiseren etc.
Ideeën genereren
Stel, je krijgt als leerling of student de opdracht om ideeën te verzinnen, een probleem op te lossen of een ander type opdracht waarbij je vooral moet brainstormen over mogelijkheden, dan biedt ChatGPT steeds meer mogelijkheden. Zo kan het bijvoorbeeld ook ondersteunen bij het oplossen van een complexe casus.
Beeld analyseren
Wat gebeurt er op een afbeelding? Waar zitten verschillen? Wat voor een tijdperk zie je afgebeeld op de afbeelding? Hoe kan ik deze som oplossen? ChatGPT kan steeds beter afbeeldingen analyseren, en binnenkort dus ook door je camera meekijken – en die informatie gebruiken.
Studiemaatje
Gebruik ChatGPT als studiemaatje: leerlingen en studenten kunnen bijvoorbeeld feedback vragen, tips vragen of zichzelf overhoren. Dit kan in het algemeen, maar bijvoorbeeld ook door ChatGPT instructies te geven waar het op dient te letten, welke type feedback het mag geven etc etc.
Uiteraard zijn er ook voor leerlingen en studenten nog véél meer voorbeelden te bedenken. Wat wel steeds duidelijker wordt is dat ChatGPT dusdanig uitgebreid aan het worden is dat je er niet meer omheen kunt: AI is er, zal er blijven én wordt in rap tempo krachtiger.
In dialoog over het gebruik van AI
Hierboven hebben we geprobeerd kort te schetsen wat mogelijkheden, voordelen én nadelen kunnen zijn van ChatGPT. Feit is dat met de komst van artificiële intelligentie (AI) bepaalde ‘klassieke’ taken, zoals het schrijven van een verslag, brainstormen over ideeën of nu dus ook het maken van opdrachten uit een tekstboek, ook door AI kunnen worden gedaan.
Nu is een AI gebruiken om tot inspiratie te komen veelal waardevol, maar wil je natuurlijk wel dat je leerlingen of studenten zélf wat leren als het gaat om het maken van een verslag of huiswerk – wat toch vaak als doel heeft om actief te herhalen.
Hoe zorg je er nu voor dat AI een toevoeging is in plaats van in de weg zit? Twee belangrijke uitgangspunten zijn 1) het rekening houden met ChatGPT (en andere AI) bij het ontwerp van je curriculum en 2) het in dialoog blijven met leerlingen en studenten over het gebruik van AI.
1. Rekening houden met AI bij curriculumontwerp.
Zoals eerder beschreven is en blijft AI er én wordt het steeds krachtiger. Het is dan ook belangrijk om er rekening mee te houden dat leerlingen en studenten AI kunnen gebruiken (en dit vaak ook al doen). Het is daarom ook belangrijk om er bij het ontwerpen van je curriculum rekening te houden. Allereerst kun je bij het vaststellen van de leerdoelen of leeruitkomsten er op aansturen dat leerlingen of studenten AI kritisch gebruiken – al kun je dat eveneens in de onderliggende succescriteria laten terugkomen, vooral als het geen doel op zichzelf is. Zo zijn er hogescholen die richtlijnen of zelfs leeruitkomsten formuleren voor het gebruik van AI, wat in alle opleidingen terug kan komen.
Urgenter is vervolgens het gebruik van AI bij toetsing. Een mondeling of kennistoets is niet zo spannend, maar een verslag of soortgelijk product kan volledig door AI worden gemaakt, en de bekende plagiaat-checkers blijken deze er niet uit te halen. Enerzijds is het daarom belangrijk om de toetsing zo te ontwerpen dat je met een grote zekerheid het werk van leerlingen of studenten checkt, bijvoorbeeld door de context te bevragen of te laten toelichten waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt. Een handig hulpmiddel daarbij kan de AI Assessment Scale (Furie, 2023) zijn, waarin in vijf niveaus wordt aangegeven in hoeverre AI gebruikt mag worden – een scale die eveneens gebruikt kan worden om de dialoog aan te gaan met leerlingen en studenten.
Wellicht nog een kleine geruststelling, uit recent onderzoek lijkt naar voren te komen dat ChatGPT er niet toe heeft geleid dat meer leerlingen of studenten hun werk vervalsen.
2. In dialoog blijven met leerlingen en studenten
In het verlengde van het vorige punt: blijf in dialoog met je leerlingen en studenten. Erken dat het er is en ga vooral in dialoog over waarom je het wel of niet zou gebruiken, wat de meerwaarde en valkuilen kunnen zijn en hoe je het goed kunt gebruiken en hoe beter niet. Zoals de onderzoeken beschrijven in het abstract van hun recente onderzoek (Abbas et al., 2024 – met dank Barend Last):
“𝘏𝘰𝘦𝘸𝘦𝘭 𝘊𝘩𝘢𝘵𝘎𝘗𝘛 𝘬𝘢𝘯 𝘩𝘦𝘭𝘱𝘦𝘯 𝘣𝘪𝘫 𝘩𝘦𝘵 𝘣𝘦𝘩𝘦𝘳𝘦𝘯 𝘷𝘢𝘯 𝘻𝘸𝘢𝘳𝘦 𝘢𝘤𝘢𝘥𝘦𝘮𝘪𝘴𝘤𝘩𝘦 𝘸𝘦𝘳𝘬𝘭𝘢𝘴𝘵𝘦𝘯 𝘰𝘯𝘥𝘦𝘳 𝘵𝘪𝘫𝘥𝘴𝘥𝘳𝘶𝘬, 𝘮𝘰𝘦𝘵 𝘴𝘵𝘶𝘥𝘦𝘯𝘵𝘦𝘯 𝘣𝘦𝘸𝘶𝘴𝘵 𝘸𝘰𝘳𝘥𝘦𝘯 𝘨𝘦𝘮𝘢𝘢𝘬𝘵 𝘷𝘢𝘯 𝘥𝘦 𝘯𝘦𝘨𝘢𝘵𝘪𝘦𝘷𝘦 𝘨𝘦𝘷𝘰𝘭𝘨𝘦𝘯 𝘷𝘢𝘯 𝘰𝘷𝘦𝘳𝘮𝘢𝘵𝘪𝘨 𝘨𝘦𝘣𝘳𝘶𝘪𝘬 𝘷𝘢𝘯 𝘊𝘩𝘢𝘵𝘎𝘗𝘛. 𝘡𝘦 𝘬𝘶𝘯𝘯𝘦𝘯 𝘸𝘰𝘳𝘥𝘦𝘯 𝘢𝘢𝘯𝘨𝘦𝘮𝘰𝘦𝘥𝘪𝘨𝘥 𝘰𝘮 𝘩𝘦𝘵 𝘵𝘦 𝘨𝘦𝘣𝘳𝘶𝘪𝘬𝘦𝘯 𝘢𝘭𝘴 𝘦𝘦𝘯 𝘢𝘢𝘯𝘷𝘶𝘭𝘭𝘦𝘯𝘥𝘦 𝘣𝘳𝘰𝘯 𝘷𝘰𝘰𝘳 𝘭𝘦𝘳𝘦𝘯, 𝘪𝘯 𝘱𝘭𝘢𝘢𝘵𝘴 𝘷𝘢𝘯 𝘢𝘭𝘴 𝘦𝘦𝘯 𝘩𝘶𝘭𝘱𝘮𝘪𝘥𝘥𝘦𝘭 𝘰𝘮 𝘢𝘤𝘢𝘥𝘦𝘮𝘪𝘴𝘤𝘩𝘦 𝘵𝘢𝘬𝘦𝘯 𝘵𝘦 𝘷𝘰𝘭𝘵𝘰𝘰𝘪𝘦𝘯 𝘻𝘰𝘯𝘥𝘦𝘳 𝘤𝘰𝘨𝘯𝘪𝘵𝘪𝘦𝘷𝘦 𝘪𝘯𝘴𝘱𝘢𝘯𝘯𝘪𝘯𝘨𝘦𝘯 𝘵𝘦 𝘪𝘯𝘷𝘦𝘴𝘵𝘦𝘳𝘦𝘯. 𝘐𝘯 𝘥𝘦𝘻𝘦𝘭𝘧𝘥𝘦 𝘭𝘪𝘫𝘯 𝘬𝘢𝘯 𝘩𝘦𝘵 𝘢𝘢𝘯𝘮𝘰𝘦𝘥𝘪𝘨𝘦𝘯 𝘷𝘢𝘯 𝘴𝘵𝘶𝘥𝘦𝘯𝘵𝘦𝘯 𝘰𝘮 𝘦𝘦𝘯 𝘦𝘷𝘦𝘯𝘸𝘪𝘤𝘩𝘵 𝘵𝘦 𝘣𝘦𝘸𝘢𝘳𝘦𝘯 𝘵𝘶𝘴𝘴𝘦𝘯 𝘵𝘦𝘤𝘩𝘯𝘰𝘭𝘰𝘨𝘪𝘴𝘤𝘩𝘦 𝘩𝘶𝘭𝘱 𝘦𝘯 𝘱𝘦𝘳𝘴𝘰𝘰𝘯𝘭𝘪𝘫𝘬𝘦 𝘪𝘯𝘴𝘱𝘢𝘯𝘯𝘪𝘯𝘨 𝘣𝘪𝘫𝘥𝘳𝘢𝘨𝘦𝘯 𝘢𝘢𝘯 𝘦𝘦𝘯 𝘩𝘰𝘭𝘪𝘴𝘵𝘪𝘴𝘤𝘩𝘦 𝘣𝘦𝘯𝘢𝘥𝘦𝘳𝘪𝘯𝘨 𝘷𝘢𝘯 𝘩𝘦𝘵 𝘭𝘦𝘳𝘦𝘯.”
Tot slot
AI is er, zal blijven en wordt steeds krachtiger. Werk als team aan voldoende curriculumbewustzijn om rekening te houden met AI en werk met leerlingen en studenten aan voldoende digitale geletterdheid om hen er mee om te leren gaan. Tot slot is het overkoepelend vooral belangrijk om positief realistisch te zijn: nee, AI zal (nog) niet het onderwijs revolutionair veranderen, maar biedt wel kansen om het te versterken.
Download artikel
Wessel Peeters
Mede-oprichter van Vernieuwenderwijs. Daarvoor onderwijskundige in het hoger onderwijs en leraar geschiedenis en maatschappijleer in het voortgezet onderwijs. Praat graag over en is graag bezig met: didactiek, curriculumontwerp, toetsing, leren leren en veranderkunde. Actieve ontwikkelaar, onderzoeker en spreker.
